Олунньу 25 күнүгэр Дмитрий Садовников салайааччылаах СӨ Ситэриилээх былааһын сыллааҕы отчуота Эдьигээн оройуонун Баахынай уонна Бэстээх нэһилиэктэригэр буолан ааста. Отчуоту оройуон дьаһалтатын баһылыгын бастакы солбуйааччы Дмитрий Татаринов салайан ыытта. Күн бастакы аҥарыгар 18 киһилээх бырабыыталыстыба делегацията, оройуон дьаһалтата Баахынай нэһилиэгэр үлэлээтилэр.
Лииндэ нэһилиэгин оскуолатын коллектива уонна үөрэнээччилэрэ ыалдьыттары эбэҥки норуотун сиэринэн ыраастаныы, күндүлээһин сиэринэн-туомунан көрүстүлэр. «Гарпанча» оҕо фольклорнай ансамбыла эбэҥкилии үҥкүүнү толорон кэлбит дьон биһирэбилин ылла. Салгыы оскуола коллектива, оҕолор, төрөппүттэр оҥорбут үлэлэринэн туруоруллубут кэрэхсэбиллээх быыстапканы көрдүлэр-иһиттилэр.
Мунньах иннинэ Дмитрий Садовников Лииндэ нэһилиэгин ытык кырдьаҕаһын, тыыл бэтэрээнин Евдокия Васильевна Ильинованы кытта көрсөн “Кыайыы 80 сыла» үбүлүөйдээх мэтээли, бородуукта нобуорун туттарда. Ытык кырдьаҕас махталын биллэрдэ, оройуон инники сайдыытыгар мындыр толкуйун, сүбэтин-аматын эттэ. Онтон СӨ Үлэҕэ уонна социальнай сайдыыга миниистирин бастакы солбуйааччы Альбина Трубина социальнай контракт ылан бэйэ дьыалатын үлэлэтэр Егор Слепцовы кытта көрүстэ.
— Мин былырыын саас бырайыак көмүскээн «Социальнай контракт» программанан 500 тыһ.солк. суумалаах өҥөнү туһанан ууну ыраастыыр аппарат, емкость, иһиттэри атыыласпытым. Билигин нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйабын, күҥҥэ 30-ча бутыль ууну дьоҥҥо, тэрилтэлэргэ тиэрдэбин. Маннык социальнай өҥө баара олус үчүгэй, киһи бэйэ дьыалатын арынан үлэлииригэр төһүү күүс буолар. Бэйэм үс оҕолоох ыал аҕатабын, былырыын дьиэ кэргэн ипотеката программанан саҥа дьиэ туттан киирбиппит, — диэн кэпсээтэ Егор Слепцов.
Отчуоттуур мунньах «Сайдам» сынньалаҥ киинигэр буолла, мунньах иннинэ СӨ үөрэхтээһинин сайдыытыгар кылаатын уонна үтүө суобастаах үлэтин иһин тустаах министерствоттан бочуотунай грамотаны Лииндэ оскуолатын алын сүһүөх кылааһын учуутала Аида Обулахова тутта. Онтон нэһилиэк дьаһалтатын специалиһа Яков Софронов СӨ уонна Эдьигээн оройуонун бэйэни салайыныытын сайдыытыгар кылаатын, үтүө суобастаах үлэтин иһин Бочуотунай грамоталарынан наҕараадаланна.
Бырабыыталыстыба отчуотугар Дмитрий Садовников сүрүн дакылаатын сахалыы тылынан билиһиннэрбитин кэнниттэн олохтоохтор боппуруостарын биэрдилэр, этиилэрин киллэрдилэр. Нэһилиэнньэ хаһыс да сылын оскуола-уһуйаан тутуллуутун туруорсаллар. Онуоха СӨ үөрэхтээһиҥҥэ уонна наукаҕа миниистирин солбуйааччы Михаил Присяжный Баахынайга типовой оскуола-уһуйаан туттуллуута уочаракка турарын эттэ. Былырыын олохтоох дьаһалта уонна оройуон дьаһалтатын туттуу уонна архитектура салаата 65 миэстэлээх оскуола-уһуйаан бырайыагын, сметатын былаанын оҥотторбуттара, бырайыак государственнай экспертизаны ааспыта. Дьаһалта өттүттэн бу бырайыак докумуона 3 сыл иһигэр эрэ туттуллар кыахтааҕын бэлиэтээтилэр, билиҥҥи туругунан эбийиэк тутуутун сыаната 552 мөл. солк. тэҥнэспит. Дмитрий Садовников дьаһалта өттүттэн бастакы улахан хардыы оҥоһуллубутун бэлиэтээтэ уонна көмөлөһө сатыахпыт диэн, боппуруоһу боротокуолга киллэрдэ. Салгыы олохтоохтор оройуон киинигэр уонна Дьокуускай куоракка тириэрдэр өрөспүүбүлүкэтээҕи кыһыҥҥы суол хаачыстыбата мөлтөҕүн ыйдылар уонна оройуон иһинээҕи суол сэтинньигэ арыллара буоллар диэн этии киллэрдилэр.
— Кыһыҥҥы суол хаачыстыбата куһаҕанын СӨ Массыына суолун управлениетыгар этэн бэдэрээтчиккэ итэҕэстэрин тиэрдиэхтэрэ диэн эрэннэрэбин. Онтон улуус иһинээҕи кыһыҥҥы суолу эрдэ арыйар туһунан боппуруоһу үөрэтиэхпит уонна улуус дьаһалтата кыһыҥҥы суолу эрдэлэтэр туһунан министерствоҕа сурук ыытарыгар ыҥырабын, — диэтэ СӨ Тырааныспарын уонна суолун хаһаайыстыбатын министиэристибэтин Суолга сулууспатын уонна массыына тырааныспарын департаменын салайааччыта Софья Кузьмина.
«Күһүн уонна саас сырыы суоҕуна субсидиялаах билеттарынан “Полярные авиалинии” АХ рейс толороругар вертолетка пассажирдар толору буолалларын ирдииллэр. Онон кыһалҕалаах дьон былааннаммыт айаннарыгар табыллыбат түгэннэрэ баар буолар», — диэтэ оройуон баһылыгын эбээһинэһин толорооччу Дмитрий Татаринов.
Бу ыйытыыга Софья Кузьмина социальнай суолталаах рейсы толороругар авиахампаанньа өрөспүүбүлүкэттэн көрүллүбүт субсидияны туһанарын да иһин ороскуотун сабыммат, ол иһин борт толору буоларыгар наадыйар диэн эттэ. Билигин тустаах министерство улуустар истэригэр толоруллар социальнай суолталаах маршруттары оҥорууга график оҥорор былааннаах эбит, бу дьаһала олоххо киириэ диэн эрэнэллэр. Лииндэ оскуолатын алын сүһүөх кылаас учуутала Аида Обулахова «Земский учитель», “Обеспечение жильем педагогических работников” программаларынан кэлэн үлэлиир учууталлар дуогабардарын сылын уһатар туһунан этии киллэрдэ, үлэлэрэ 5 сыл иһигэр ситиһиллибэтин ыйда.
— «Хаарбах дьиэлэртэн олохтоохтору көһөрүү» программанан 2017 сыллаахха Баахынайга 7 элбэх квартиралаах дьиэ хаарбах туруктааҕынан билиниллибитэ. Икки уонна түөрт квартиралаах дьиэлэр тутуллаллара былааҥҥа турбута, бэдэрээтчит баар, сир бэриллибитэ. Ол эрэн билигин үп-харчы суоҕунан сибээстээн тутуу тохтотуллан турар. Программа бастакы түһүмэҕэ 2025 сыл балаҕан ыйыгар түмүктэнэр, оччотугар бу дьиэлэр иккис түһүмэххэ киирсэллэр дуо, — диэн ыйытта оройуоннааҕы тутуу уонна архитектура салаатын салайааччыта Лариса Шадрина. Бу ыйытыыга СӨ тутууга миниистирин солбуйааччы Евгений Афанасьев программа улууска 2019 сылтан үлэлиир диэн эттэ, федеральнай бюджеттан үп көрүллэ илигинэн сибээстээн өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн саҥа олорор дьиэлэри тутуу 30 % толорулла илигин ыйда. Бу дьиэлэр иккис түһүмэххэ киириэхтэрэ диэтэ.
Нэһилиэк олохтооҕо Руслан Корякин сайын олохтоохтор Дьокуускайга уу суолунан айанныылларыгар «Степан Аржаков» теплоход дьоно хайыы үйэ туолан кэлэр буолан, арыт тохтообокко ааһан ыксаталыыр, эргэрбитин да диэн бэлиэтээтэ. Ол иһин, эбии эбэтэр саҥа устар аал баар буоларын туруоруста. Онуоха Софья Кузьмина Саха сиригэр уу ааллара эргэрбиттэрэ ыраатта. Жатайдааҕы судоверфь тутуллан, үлэҕэ киирэн саҥа сайдыы суола аһыллыа диэн быһаарда. Ил Дархан ыйааҕынан 2030 сылга диэри 53 судно тутуллуохтаах эбит.
Отчуот түмүгүнэн олохтоохтор бырабыыталыстыба ааспыт сыллааҕы үлэтин биһирииллэрин биллэрдилэр.