Правительство отчуоттуур биригээдэтэ Эдьигээн оройуонугар сырыытын үһүс күнүгэр, сэрэдэҕэ, төрдүс бөһүөлэгэр отчуоту ыытта. Сарсыарда 7 чаастан массыыналарынан айаннаан тиийэн, Кыстатыам эбэҥки нэһилиэгэр 10 чаастан нэһилиэнньэни кытта көрүстүлэр. Ол туһунан «Эдьигээн сонуннара” хаһыат общественнай корреспондена Надежда Сергеева маннык кэпсээтэ.
18 киһилээх делегация тиийээт даҕаны сүрүн объектарынан котельнайга, электростанцияҕа, балыыһа5а сырыттылар. Көрсүһүү «Нулгин” культура киинигэр ааста. Быйыл Эдьигээн оройуонугар төрөөбүтэ 225 сылын туолар Афанасий Яковлевич Уваровскай сыла биллэриллибитэ. Онон сибээстээн ыалдьыттарга бибилитиэкэр Анна Гоголева-Семенова Уваровскайга анаан туруорбут быыстапкатын кэпсээтэ. Мунньах иннинэ Үөрэх министерствотын Бочуотунай грамотататын «Туйаара” уһуйаан иитээччитэ Семенова Анна Георгиевнаҕа үөрэх уонна наука министрин бастакы солбуйааччы Михаил Присяжнай туттарда.
2024 сылга Правительство ыыппыт үлэтин-хамнаһын туһунан сүрүн дакылааты Правительство бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Дмитрий Садовников сахалыы тылынан оҥордо. Бастакынан балыыһа дьиэтин тутууну туруорустулар.Онуоха 2029 сылга уочарат тиийиэн сөп, туруорсар боппуруос быһыытынан боротокуолга киллэртэрэргэ диэтилэр. Билигин хонтуруолга Эдьигээҥҥэ морг тутуута турар. Оскуола учуутала Винокурова Т.Т. ааспыт сылга туруоруллубут боппуруоска хаттаан болҕомтону туһаайда, ол курдук Эдьигээн-Кыстатыам кыһыҥҥы суолугар региональнай суолталаах статус биэриэххэ сөп дуо диэн туоһуласта. Ону сэргэ эбэҥки оройуонугар олорор саха киһитэ тоҕо босхо эминэн туһамматын интэриэһиргээтэ.
Бибилэтиэкэр Гоголева А.Н.Кыстатыамҥа кулууп дьитэ киһи илиитэ эрэ тиийэринэн ама туруктааҕын, библиотека дьиэттэн дьиэҕэ көһөрүн ыйан туран, элбэх функциялаах дьиэ тутуллара наадатын этиннэ. Онуоха « билиҥҥи кэмҥэ республика үрдүнэн хаарбах туруктаах культура дьиэлэрэ элбэхтэр,олор тутуу уочаратыгар киллэриллэн, кэтэһиэннэрэн,тутуу барар. Онон сотору кэминэн тутуохпут диэн эрэннэрбэппит,” диэн эппиэттэннэ. Коммунальнай хаһаайыстыба учаастагын маастара Тимур Устинов “Биһиги тымныы кэмигэр үс хочуоллаахпытын барытын үлэлэтэбит. Резервэҕэ хочуол наада” диэн туруоруста. Оскуола директора Людмила Ефимова оскуолаҕа фекальнай массыына уонна уу баһар массыына наадатын ыйда. Кини кэнниттэн учуутал Октябрина Константинова кыһалҕатын кэпсээтэ:” 2023 сыллаахха «Хаарбах дьиэттэн көһөрүү” программатынан тутуллубут 12 квартиралаах дьиэҕэ олоробут. Дуогабарбытын хойутаан биэрбиттэрэ, бары өттүнэн табыгастаах усулуобуйа баар буолуохтаах этэ да, баччааҥҥа диэри туохпут да үлэлээбэт, ол иһигэр септикпит эмиэ”. Итиниэхэ правительство өттүттэн «баһылыккытын кытта быһаарсан, управляющай хампаанньаны нэһилиэккитигэр тэринэргит наада, ” диэн быһаардылар. Васильева М.С. “геологтар Эдьигээн территориятыгар хас да сыл устата үлэлээн бардылар, тугу буллулар» диэн интэриэһиргээтэ, онуоха «билигин хас да сиргэ чинчийэр-көрдүүр үлэлэр салгыы бараллар, ол бүттэҕинэ биирдэ түмүк тахсыаҕа “ диэн эппиэт бэрилиннэ. Устинова Ольга Ивановна пенсионердарга дьиэ-уот тутталларыгар туох көмө баарын туоһуласта. Итиниэхэ “чуолаан пенсионерга диэн көмө суох,ол гынан баран дьиэ туттарга аналлаах матырыйаалы Арктикатааҕы эргиэн-логистическай хампаанньа (уруккута “Якутопторг”)нөҥүө босхо а5алтарыахха сөп,быйылгыттан ити сыалга харчы көрүллэр буолла» диэн эттилэр. Педагогическай үлэ ветерана Татьяна Бурцева оскуола музейын 1995 сылтан салайарын, 2004 сылтан комплекс курдук оҥорбуттарын кэпсээтэ уонна эһиилги 2026 сылы республикаҕа музей сылынан биллэрэргэ этии киллэрдэ . Культура министрэ Афанасий Ноев “быйылгы сыл улуу кыайыы 80 сылыгар ананан, история өйдөбүнньүгүн быһыытынан биллэриллибитэ. Музейдары материальнай-техническэй хааччыйыыга болҕомто олохтоох дьаһалта ууруохтаах,» диэтэ. Иван Васильев “клиническай психолог, нарколог врачтар булт саатын көҥүлүн болдьо5ор оҥорторорбут туһугар массыынанан айан суола баар кэмигэр кэлэн бараллара ордук этэ», — диэн санаатын эттэ. Тыа хаһаайыстыбатын түргэнник сайдар салааларынан дьарыктанар дьоҥҥо көмө баар буолуо дуо диэн ыйытыыга тыа хаһаайыстыбатын министрэ Артем Александров куурусса, сибиинньэ босхо тиэрдиллэллэр диэн эппиэттээтэ уонна салгыы төрүт уус дьарыкка-таба иитиитигэр государство өттүттэн ханнык өйөбүл миэрэлэрэ баалларын кэпсээн, кадрдары эдэримситии наадатыгар тохтоото. Олохтоохтор «Кулибин» теплоход туруга эргэрбитин, айан-сырыы куттала суох буоларын туһугар уларытарга уолдьаспытын этиннилэр, Эдьигээн аннынан тимирбит суднолары хостооһуҥҥа туох үлэ барарын туоһуластылар.
Түмүгэр кыстатыамнар Правительство 2024 сыллааҕы отчуотун биһирииллэрин биллэрдилэр.
