Правительство отчуота Эдьигээн оройуонугар олунньу 27 күнүгэр түмүктэммитэ. Ити күн Ил Түмэн үс депутата тиийэн кэлбиттэрэ. Биэс оройуону хабар 33 №-дээх Хотугу быыбардыыр уокурукка норуот депутатынан быыбардаммыт Елена Голомарева уонна Александр Сусоев, итиэннэ уопсай республиканскай испииһэккэ киирэн «Новые люди” партияттан талыллыбыт Василий Николаев хотугу улуустарынан сырыыларын Эдьигээҥҥэ түмүктээтилэр. Кинилэр оройуон түөрт бөһүөлэктэригэр: Эдьигээҥҥэ, Бэстээххэ,Баахынайга, Кыстатыамҥа сылдьан, дьону-сэргэни кытта көрүстүлэр.Бастакы күннэригэр Эдьигээн орто оскуолатыгар ыалдьыттаатылар, тус кыһалҕалаах боппуруостарынан олохтоохтор депутаттары кытта көрүстүлэр. Сорох сирдэргэ хойутаан да тиийдэллэр, дьон депутаттарын кытта көрсүһэн, санааларын этиннилэр.Холобура, Баахынайга Бэстээҕинэн эргийэн киэһэ 9 чааска тиийбиттэригэр, эбэҥки абыычайынан ”Гарпанча» ансамбль истиҥник көрсүбүтэ уоонна түүн үөһүгэр диэри көрсүһүү салҕаммыта. .
-Биһиги Өлөөҥҥө,Кэбээйигэ, Булуҥҥа, Анаабырга сырыттыбыт.Ил Түмэҥҥэ Александр Владимировичтыын Хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттар боппуруостарыгар уонна Арктика дьыалаларыгар сис комитеты салайабыт. Оттон Василий Петрович бу комиссия чилиэнэ буолар. Бу сырыыларбытыгар элбэх дьону кытта көрүстүбүт, санааларын иһиттибит. VII ыҥырыылаах Судаарыстыбаннай мунньах депутаттара боломуочуйаларыгар 2023 сыл балаҕан ыйыттан киирбиттэрэ.Ааспыт 2024 сылга биһиги комитеппыт хотугу сир олохтоохторун олохторун-дьаһахтарын боппуруостарыгар сыһыаннаах 12 мунньаҕы, 2 быраабыталыстыба чааһын, 3 төгүрүк остуолу, 1 парламентскай истиини, 7 биэдэмэстибилэр икки ардыларынааҕы мунньахтары, 17 сүбэ мунньахтары ыытта, — диэтэ Елена Христофоровна уонна ол туһунан салгыы депутаттар киирбит боппуруостарга сигэнэн, сиһилии эппиэттээтилэр.
Экологияҕа, төрүт уус хаһаайыстыбаннай дьарыктарга- таба иитиитигэр, балыктааһыҥҥа, бултааһыҥҥа сыһыаннаах боппуруостар ханна баҕарар сүрүннээн турдулар. «Үөһээ Муунаҕа алмаастаах сиргэ үлэ барар, оройуон төһө да аллараа сыттар, син биир биһигини олохтоохтору экология долгутар. Олохтоохтор үгэс буолбут балыктааһынынан дьарыктаналлар, алларааттан балык барыта Лена өрүскэ Эдьигээн аннынан искэҕин ыы тахсар, онон Лена өрүскэ ураты статустаах буолуохтаах,” — диэн общественник Елена Храмова туруоруста. Тулалыыр эйгэни харыстыыр сыалтан 2018 сылтан Парламент «Об ответственном недропользовании на территории республики Саха (Якутия)»Сокуону ылыммытын, ол быһыытынан сири туһанааччылар олохтоох органнар уонна аҕыйах ахсаннаах норуоттар общиналарын иннилэригэр социальнай эппиэтинэстээхтэрин депутаттар санаттылар. Ону сэргэ «Об этнологической экспертизе» сокуон оҥоһуллан олоххо киирбитэ. Ити сокуоннар хотугу аҕыйах ахсааннаах норуоттарга кемүскэли мэктиэлииллэр. Лена өрүскэ Байкал күөлгэ курдук туспа федеральнай статус биэриэххэ наадатын туһугар Госдума депутатын Галина Данчикованы кытта үлэлэһэбит, диэн эттилэр. Таба иитиитигэр государство өттүттэн элбэх көмө оҥоһуллар, саастаахтары да, эдэрдэри да өйүүргэ. Хотугу норуоттар сис комитеттара ааспыт сылга 2025 сыл бюджетыгар табаһыт икки кэнники сыллааҕы хамнаһын индексациялыырга көннөрүү киллэртэрбитэ, ити хайысханан үлэ билигин да барар. Хотугу улуустарга логистика кииннэрин иһинэн факториялары тэрийии тирээн турар сорук. Депутаттар ол туһунан сокуон бырайыагын ылыммыттара да, муниципальнай тэриллиилэр өттүлэриттэн бу боппуруоска этии киирбэтэ. Республика баһылыга Айсен Николаев бу сокуон бырайыага олоххо киирэригэр пилотнай бырайыагы ханнык эрэ оройуоҥҥа саҕалыахха наада диэн этэр. Фактория эти, балыгы, сир аһын, оҕуруот үүнээйилэрин ханнык баҕарар киһиттэн тутар, итинэн дьиэ кэргэн бюджетыгар эбии дохуот киллэриниэххэ сөп.
Эдьигээҥҥэ котельнай тутуутун боппуруоһа депутаттарга эмиэ тиэрдилиннэ. Араас хабааннаах боппуроустар турдулар, цифровой харчы, Абалаах бадараанынан эмтэнии. «Земскэй учуутал” бырайыак иитинэн кэлбит учуутал үлэлиир болдьоҕун уһатыы, “Учитель Арктики” диэн туспа бырайыак оҥоһуллуон наадатыгар, оҕону иитиигэ пособие үрдүүр, ол гынан баран ийэлэр үлэлиэхтэрин баҕарбат буолуулара, оҕо харчытыгар олорор ыал ахсаана элбээһинин проблемата депутаттар иннилэригэр туруорулунна.
Депутаттарбытын кытта , этэргэ диэри, атах тэпсэн олорон сэһэргэстибит. Елена Христофоровна Ил Түмэн депутата буолуоҕуттан элбэхтик биһиэхэ сылдьар. Александр Сусоев хотугу биэс оройуон олоҕун-дьаһаҕын сиһилии таблицаларынан ырытан кэпсээбитин кэрэхсээтим. Эдэр депутат Василий Николаев хотугу дьон олоҕун интэриэһиргээн, кэлэ сылдьыбыта эмиэ үчүгэй санааны хаалларда.Ыксаабакка, туох боппуруостаахпытын барытын илдьиритистибит. Уот оттон, «Чычыпкаан» эбэҥки абыычайынан көрсүбүппүтүн сэргээтилэр, норуот культурнай кодун харыстааһыҥҥа, өбүгэ ситимэ быстыбатын туһугар барар үлэ туһунан Елена Голомарева тоһоҕолоон бэлиэтээтэ, — диэн санаатын үллэһиннэ Кыстатыамтан педагогическай үлэ ветерана Мария Сергеевна Васильева.
